*Fietstocht door Friesland ( de 11 steden en een beetje meer).

Als voorbereiding op de eerste echte grote fietstocht hebben we van 2 meerdaagse fietstochten genoten. Als eerste zijn we naar Friesland vertrokken. Als er geen 11 stedentocht op het ijs lijkt te komen, dan maar op de fiets. Wat weinig km, dus de nodige uitbreidingen aangebracht. Hoe fietsen de Santossen, wat neem je mee, wat heb je nodig en wat kun je thuis laten. Hoe vinden we de weg en waar overnachten we zonder dat thuis al te hebben vast gelegd. 

Voor het plannen van de route gebruiken we het boekje "Elfsteden op de Fiets" van Diederik Mönch aangevuld met https://www.route.nl/routeplanner  en ANWB knooppunten kaarten om onze extra wensen toe te voegen. Een bed plannen doen we de avond te voren via Booking.com of Bed&Bröchje.

Dag 1: Zondag 05-06-2016

Het weer kan niet op: stralende zon, blauwe hemel en > 25 graden. Rustig vertrokken en rond de middag in Heetveld om de auto te stallen bij Roel en Angelique. Voor vandaag een hotel gereserveerd in Lemmer om als opstapplaats te dienen voor de 11 steden route. Fantastische start met dit weer. Even de aansluiting op de knooppunten route vinden en wennen aan het gewicht van de frontrollers aan het stuur, maar dan is het ook helemaal een 9+. 

In Beltschutsloot is het nog rustig, even wennen aan de verhoogde 3-4 plank brede bruggetjes met alleen een wiebelige armleuning. Gewoon vooruitkijken en doorfietsen. Lekker ouderwets bankje aan het water vol met prachtig bloeiende waterlelies, zonnetje, passerende bootjes, wat wil je nog meer voor de lunch???

Giethoorn,een ander verhaal: zelfs buiten het hoogseizoen een volle bak en het fietspad, smal als het is, gewoon als enige mogelijkheid om te passeren en volledig in gebruik door voetgangers. Hoe is het mogelijk om hier een fietsknooppuntenroute doorheen te plannen. Slechts 1 buslading Chinezen gezien. Waterkanten vol met campers, stoeltjes en later boottrailers. De gemiddelde leeftijd van de horde zullen we maar niet schatten. Wordt gelukkig wat naar beneden gehaald door de kleinkinderen die met opa en oma een dagje mee mogen.  Laat ons in de winter maar schaatsen, van de zomer in Giethoorn hebben we binnen een uur genoeg gezien.

Via uitgebreide vergezichten over de weilanden, kanaaltjes en bruggetjes naar de Weerribben en Wieden, een prachtig natuurgebied. Je kunt de stilte horen en de zomer proeven. Schattige kleine turfstekerhuisjes, doe mij die maar als vakantie woning.

Door het Kuinderbos over een rechte weg richting Lemmer. Nog nooit tevoren geziene verkeersborden: pas op voor slangen en alsof dat niet genoeg is, ook borden met geschreven tekst: pas op ringslangen kunnen zich liggen koesteren in de zon. Fijn dus, maar helaas geen gezien.

De hele dag al windkracht 4-5 op kop, het laatste stukje extra te merken over de kale vlakten. Ons hoor je niet klagen, de grootste helling was echt het bruggetje in Giethoorn. Verrast door Hotel Lemmer, aan het water, mooi gerenoveerd en een vriendelijke ontvangst.

We zijn snel in het centrum, zonnig, verrassend gezellig en vol. In de haven ligt het Kapitaal in de vorm van de meest decadente grote schepen. Veel mooier de Lemster aken met hun machtige zeilen. Liggen net even om de

hoek bij het tapaz restaurant waar we heerlijk hebben gegeten. Arco's tractatie: Brussels witbiertje: Blanche de Bruxxelles !!!!!!!!!

• Afgelegde afstand: 70km.

• Tip: op de fietsdrager moet één van de  fietszadels naar beneden om niet beschadigd te worden door het stuur van de andere fiets. De Santos heeft op de zadelpen een mooi ingegraveerde maat, op de mm nauwkeurig. Even de uitgangsstand noteren en niet vertrouwen op het geheugen!

Dag 2: Maandag

De elfstedenroute overbrugt een afstand van 256 km, volledig bewegwijzerd met de bekende witte bordjes. Op tweede pinksterdag wordt deze route door 16000 fietsers in 1 dag afgelegd, maar wij gaan er zeker langer over doen. Om wat meer km te maken kiezen we ervoor om de uitgebreide route te fietsen die volgens de knooppunten route is te volgen. Met een knooppuntenkaartje van de ANWB aan ons stuur is dat probleemloos te doen.

Warme nacht, vreselijk groot, hard kussen, matige nachtrust. Heerlijk ontbijt en lekkere koffie in een fijne entourage. Opnieuw mooi helder en zonnig weer. Snel de dijk op, drukke werkzaamheden veel vriendelijk werkvolk en veel brandweerlieden voor een grootse  dijk renovatie. Talrijke hekjes en veeroosters en druk door schapen en lammetjes  bevolkte dijken en paden. Soms gezellig tussen de schapen doorfietsen en erop geattendeerd worden hoeveel uitwerpselen deze wolletjes produceren.

Iedereen is vriendelijk, zelfs de schoolkinderen op de fiets groeten.

Verrassend: eigenlijk geen wind, een verademing en relaxed fietsen. Prachtige bossen in Gaasterland:  stilte!!!!!!!!!!!!! Je hoort alleen de grote diversiteit aan vogels. Bankje voor de burgemeester Gaastra die het bos gered heeft van de kap t.b.v. de Limburgse industrie. Genieten geblazen met de zon door het fris groene bladerdek en met doorkijkjes naar de landerijen met mooie boerderijen.

Plots wordt de stilte op een drastische wijze verstoord en maken we kennis met de nieuwe JSF (F35?) die momenteel op vliegveld Leeuwarden is gestationeerd. Dit blijkt ook gelijk de ommekeer in het rustige fietsen, we belanden weer op het fietspad achter de dijk, tussen de schapen. Uitdaging: de wind. Opnieuw pal op kop, stark gespannen vlaggen, windkracht 4-5 zonder mededogen. Fijne uitdaging, mede met de zon en een zomerse temperatuur kunnen we fietsen in een shirtje zonder mouwen.

Onderweg rijden we door Stavoren met het vrouwtje (met nadruk op ..tje!)  op de uitkijk naar de mannen op zee.
De plaats heeft verder niet echt veel te bieden. Hindelopen een gezellige kleine havenstad en na het nodige zoeken een super "Supertje" ergens verscholen in de catacomben van de plaats, maar voorzien van lekkere verse broodjes die we vervolgens heerlijk in de zon aan de haven opeten.

Workum verrast ons met een mooi traditioneel stadscentrum. Mooie gevels en gebouwen en ook het Jopie huisman museum, waar we helaas net geen tijd meer voor hebben. Makkum, het aardewerk, maar verder niet heel veel indruk.

We fietsen een stuk door het binnenland. Het fietsen langs de vaarten wakkert nog meer de wens aan om een Elfstedentocht te kunnen schaatsen. Vervolgens weer achter de dijk langs naar Harlingen. De wind gaat ons opbreken.
Veel vogels, watervogels met kuikens, spechten, reigers en ooievaars met kuikens op het nest. We overnachten in Harlingen: mooie havenplaats met veel veerboten en vriendelijke mensen. Na een heerlijke pizza op de markt, gaan we naar onze eerste kennismaking met het fenomeen B&B. Wat buiten de stad op het industrie terrein gelegen. Onze gast vrouw is enthousiast over de mogelijkheden: gezellige mensen ontmoeten, eens even met een ander kletsen, gezellig samen in de huiskamer bij elkaar aan tafel. Brengt het gelijk in praktijk en blijft heerlijk hangen, nog eens bijgestaan door haar echtgenoot.

• Gereden km: 92

• Tip: rolletje plastic zakjes voor van alles, vuile sokken, natte washand, boterham, snoepjes, kleine prullen.

Dag 3: Dinsdag 

Volgende ochtend tussen 2 andere echtparen aan tafel. Uitstekend voorzien, maar weer verplicht kletsen, gastvrouw aan de kop van de tafel. Weet je zeker dat je niet nog een boterham met kaas wilt, er is genoeg. Drink je je sap niet op, vers geperst hoor!! Nog een nadeel: contant betalen en dat betekent best veel geld op zak. Voor je weg kunt rijden is je fiets bewonderd en ben je 3 kwartier later dan de planning. Allemaal heel erg goed bedoeld, maar of het wel bij ons past is de vraag en goedkoper dan een hotel overnachting is het ook niet.
Opmerking: Volgens de gastvrouw zijn Harlingers zeker geen Friezen, niet in vergissen dus!

We rijden het industrie terrein af. Opnieuw zon en ja, ook weer diezelfde forse noordenwind. We volgen vandaag de simpele 11 stedentocht route en slingeren door het binnenland, langs en over vaarten, overal bruggetjes en mooie dorpskernen met steeds weer een andere bijzondere kerk centraal, soms duidelijk op een terp, vaak met een mooi klinkend eigen carillion.

Franeker, de eerste echte provinciale stad met heel veel mooie oude pandjes, het planetarium, het gemeente huis en de huisjes langs de vaarten, prachtig. Het laatste stuk weer achter de dijk langs met hoe kan het ook anders: nog meer schapen, die niet eens de moeite nemen om opzij te gaan als je aan komt fietsen. Na 70 km, veel eerder dan verwacht stappen we net voor het vertrek om 14.25 uur de enorme veerboot naar Ameland op. Bijna cruise schip groot met een handje vol passagiers.  Retour met fietsen : net geen 50 euro en een 45 min. durende oversteek. In Nes heerlijk in de zon op het terras koffie met koek en milkshake. Het hotel ligt net voorbij Nes (Hotel Nes). Familie hotel, vriendelijk en een gezellige keurige kamer met balkon op het zuiden, koffie en thee!

Tijd om de fiets kleding uit te wassen met babyshampoo, blijven er geen zeepresten in achter. Drogen: heerlijk in de zon op het balkon.

Voor het eten: op de fiets naar het strand: prachtig wijds! En door een mooi aangelegd duinpad via Buren weer naar Nes. Pannenkoek gegeten in de zon op een terras. Vroeg terug, geen route of hotel te regelen voor de volgende dag, lekker rustig, goeie stoelen op de hotelkamer.

Vraag: bestaan Friesland en ook Ameland alleen uit pensionado's??  Voel mij met enige regelmaat volledig niet op mijn plaats tussen de mensen om mij heen en verlang naar levendige verhalen en plannen, enthousiasme in plaats van de gezapigheid die het uitstraalt.

• Gereden km: 76

• Tip: waslijntje en wat knijpers meenemen.

Dag 4: Woensdag, Ameland.

Goed geslapen, was droog.

Volledig bewolkt, wind, koud!!! Temp 12-14  graden hele dag.

8.00 uur richting strand en hardgelopen, subliem, breed, wit, golven en stevig tegen de wind in Slechts een enkeling op het strand.

Ontbijt: uitstekend, lunchpakketje mee, aardig familie hotel.
Op de fiets de duinen in, mooi aangelegde, goed onderhouden fietspaden. 

Rond de vuurtoren, Ballum met een mooi dorpsmidden echt een ouderwets “het Loon”. Achter de duinen wordt de wind iets geluwd, bovendien vooral noord en dus opzij. Duintje op, duintje af. Via stukjes bos het eiland over, lunch op een bankje in het bos. De weidsheid van natuurgebied het Oerd is geweldig. Wind om de oren en de vele vogels aanschouwen, opvallend de mooie bergeenden en jagende bruine Kiekendieven. Geen auto of scooter te bekennen. 

Ca 15.30 uur retour, samen foto’s kijken met een kop thee, uitstekende voorzieningen op de hotelkamer.

Kenmerkend voor het fietsen op de fietspaden op Ameland: schelpenpaden, volledig grijze fiets en ketting. De rem piept. Waarschijnlijk zijn er ook nog wel eens problemen met de banden?? Op geregelde afstanden staan fietspompen ( de echte lekkere ouderwetse), aan een ketting.

• 45 km gefietst

• Tip: (tanden)borsteltje mee voor de ketting, ook olie.

Dag 5: Donderdag 

Zon door de wolken, goed heerlijk ontbijt, toch valse start: misrekening met de boot, gaat door de week niet elk uur, maar elke 2 uur.

Vertrek met lange broek en extra jas, proviand inslaan bij de grote Jumbo aan  het veer waar we de extra tijd ook benutten om mooie foto's te maken. Er wordt druk gewerkt aan herstel en verbreding van de aanlegsteigers en toegang tot het veer.  Het is eb en in de toenemende zon zien we een dikke Rob heerlijk zonnebaden.

We gaan door  Holwerd en  Dokkum langs de Dokkemer EE: breed, riant en vol met de meest wisselende, toch vaak dure boten. Heel veel wisselende paden. Over het beroemde bruggetje van Bartheleniem. Veel op en neer over bruggetjes, de een nog steiler dan de ander, soms verplicht afstappen. Alles is groen,  overal boerenbedrijvigheid en  vriendelijke boeren. Veel jonge dieren, vogels, schapen zelfs een kalf in de wei bij ma koe en veulens.

Opvallend langs de wegen zijn de uitingen van nijvere huisvlijt: overal verspreid tafeltjes en kastjes in velerlei uitvoeringen met koopwaar in de aanbieding. Van zelfgemaakte kinderkleding, kaas, honing jam, zelf te snijden kaas, ruilboeken tot Friese vlag brillendoekjes. De eieren: "aier te keap". Geweldig.

Dat het altijd lijkt te waaien in Friesland zie je aan de fietsen: van kleine kinderen tot hoogbejaard het ligstuur op de fiets lijkt een must om de tegenwind te kunnen trotseren. Ook alle bushalte hokjes zijn keurig voorzien
van windwerende glazen muren.

Als we net iets over twaalf een basisschool passeren blijkt het net lunchpauze. Alhoewel de meeste boerderijen op grote afstand rond de school liggen, gaan alle kinderen op de fiets en veelal zonder begeleiding van een volwassenen naar huis. Broerlief van 10-11 jaar duwt een dreumes van een jaar of 5 en spreekt hem vermanend toe als hij wat met zijn stuur schommelt, omdat hij naar ons kijkt en niet recht vooruit. Allemaal een grote rugzak op de rug, vrije middag?? Welnee, die rugzak gaat gewoon over een uurtje weer mee terug naar school. Stoere Friezen in wording!

Als we Leeuwarden uit fietsen worden we ineens verrast door een serie stuntende straaljagers.

Prachtig het blijken 2 teams te zijn die hun generale hebben voor de grote luchtshow in het komende weekeinde. We genieten eerste rang, lekker in het zonnetje, om wat later tussen de weilanden aan de slootkant onze lunch te gebruiken. Als we weer verder fietsen zien we dat er achter ons een enorme zwarte rookwolk is ontstaan. Straaljager neergestort grap ik dan nog. Welnee, volgens Arco gebeurt dat niet. Toch maar een foto gemaakt. Nog voor we in het hotel zijn kan Max ons vertellen dat het wel degelijk een Zwitserse straaljager was die is neergestort. Gelukkig geen gewonden.
We fietsen verder over geweldige kronkelpaadjes door de vrije, weidse natuur. Soms verharde paadjes, soms onverhard en maar 40 cm. breed. Altijd is er de wind. Wat een Natuurlijke rust en rijkdom straalt deze provincie uit.

We komen aan in Bolsward, waar we als enige gasten eten in een heel groot en keurig chinees restaurant. De ober is een oerhollanse chinees en erg gezellig. Heerlijk gegeten, maar wel een groot contrast met het Hollandse buitenleven zonder opsmuk.

Ons bed voor deze nacht staat in Bed en Brochje : Oordje. Sloepen en Slapen met uitzicht over vaarten met schepen en weilanden met paarden. Dekbed met grote bloemen,moderne etage met eigen keukentje en riante badkamer, helemaal voor ons alleen.

Het probleem doet zich voor als we voor de volgende nacht een bed zoeken. In heel Friesland lijken alle hotels en B&B's bezet. We gaan slapen zonder een oplossing, hadden geen rekening gehouden met de gevolgen van de grote luchtshow in Leeuwarden.

• Afgelegd: 90 km.

• Tip: MTB fietsen, hiermee leer je meer fiets beheersen, remmen, bochten, al die bruggetjes op en af!

Dag 6: Vrijdag

Goede nachtrust, lekker ontbijt en uiteindelijk een (dure) kamer gevonden net buiten Lemmer, dan maar doorfietsen en zaterdag naar huis. Eigenlijk wel prima gezien de weersvoorspellingen voor zondag. Fietsend door Friesland lijkt het alsof de NS precies 1 spoor heeft aangelegd van Noord naar Zuid en gezien de mogelijk om oeverloos in de verte te kijken, lijkt het wel alsof je de treinen per dag gewoon kunt tellen.

Mooi langs het water terug naar Workum, mooie stad met prachtige panden en winkeltjes die net even iets ander aanbod hebben dan doorsnee. Doel: Jopie Huisman museum. Heb voor het eerst kennis gemaakt met het werk van Jopie tijdens mijn stage verblijf bij een huisarts in Franeker. Een gure koude winter met veel ijs eind jaren 70. Grappig is dat de zoon van Jopie de huisarts van onze gastvrouw blijkt te zijn. In het museum een mooi overzicht van en verhaal over Jopie.

Tegen de middag vervolg langs mooie paadjes, steeds weer langs het water, ontelbare bruggetjes over en steeds weer de bruggen waar je voor moet wachten omdat ze omhoog zijn om boten door te laten. Meestal gewoon handmatig bediend. Mooie plaatsjes, schitterende molens, waaronder die in IJlst, nog als houtzaagmolen volledig in gebruik. IJlst verder niet bijzonder. In de regio IJlst------Sneek fietsen we op relatief smalle, maar overal goed onderhouden, kronkelende schelpenpaden:  druk met pensionado’s. Een enkele jeugdige wielrenner. 

Weer naar het Noorden om het Sneeker meer heen, een breed , pas aangelegd geasfalteerd fietspad en geen sterveling te bekennen.  Prachtig mooi die grote meren met op het Sneekermeer naast de vele motor en zeilboten ook de vrachtschepen. Tweemaal worden we overgezet met een pondje dat klaarstaat. Druk op de bel en er komt een jonge knul om je voor 1 of 2 euro over te zetten met een goed humeur en een praatje toe. Grappig, de plaatsen die we passeren lijken allemaal hun eigen beiaard te hebben met regelmaat worden we verrast door een mooi klokkenspel.

Ondanks de voorspellingen is het weer uitstekend, wel een aantal graden lagere temperatuur  en veel meer wolken, maar heerlijk fietsweer enne……………voor het eerst bij herhaling wind in de rug.

De natuurlijke rijkdom toont zich groots: alles groen en weldadig, overal boeren aan het werk, tractoren overal, tuinen vol bloemen en ook wilde bloemen. Het gras in de bermen is zo hoog dat je niet eens een boom hoeft te zoeken om even op je hurken te gaan zitten. Heel veel vogels met jongen, maar ook paarden, koeien, schapen enz.

Gezellig in Lemmer gegeten, opnieuw in het Tapaz restaurant waar we herkend werden. Uiteraard was het heerlijke biertje de reden voor herhaling.

• Afgelegd:  110 km

• Tip: toch maar een bril op om al die vliegen en muggen in de ogen te voorkomen.

Dag 7: Zaterdag 

Goed uitgerust de laatste etappe, met wat omweggetjes terug naar Heetveld. Blokzijl, Zwartsluis, voelt al weer veel bekender aan, maar niet minder mooi. Nog voor de middag bij onze auto en na een lunch met een heerlijk gevoel naar huis.

• Afgelegd: ca.50 km.

• Tip: voor het beter en veel goedkoper regelen van de overnachtingen lid worden van "Vrienden op de fiets". (is inmiddels gebeurd).

Aanvullingen

1. Sinds kort gaan onze fietsen met groot gemak mee achter op de auto.

Gezien op de fiets en wandelbeurs in Utrecht en via internet aangeschaft: onze nieuwe fietsdrager: Thule Easyfold 931: een fantastische aanwinst. Deze fietsdrager is licht en eenvoudig te hanteren in opgevouwen toestand. Met een eenvoudige klik achterop de trekhaak, uitklappen en de fietsen kunnen erop. Staan stevig, passen goed en de extra armen worden bevestigd om het frame van de fiets en niet meer om de trapas zoals bij de vorige. Altijd problemen daarmee, omdat elke fiets een andere vorm trapas heeft en meestal net niet past. Ook met de fietsen erop kun je het geheel omkantelen en zo toch de kofferbak van de auto openen. Onderweg stabiel en na aankomst simpel op te vouwen en in de kofferbak van de auto te leggen of met de hoes in een hoek van de garage te zetten.

2. Onze eigen knooppunten routes zetten we uit op:

- ANWB knooppunten kaart: ANWB.nl/fietsen/fietsknooppuntenplanner. Gemaakte route kun je helaas niet opslaan, wel printen. Fijn: de afstand tussen twee opvolgende nummers wordt steeds weergegeven. Bij elk aangeklikt knooppunt, worden gelijk de mogelijke volgende opties aangegeven.

- Bij route.nl : opslag en mooie print met ook een knooppuntenkaartje.